Zorgwekkend: steeds meer Nederlandse VVT-instellingen lijden verborgen verlies

In de jaarrekening een positief resultaat, maar ‘onder water’ toch verlies lijden op de zorgexploitatie. Dit gebeurt bij steeds meer Nederlandse VVT-instellingen, zo blijkt uit onderzoek van CFO Capabel Zorg. Nu worden deze verliezen vaak gecompenseerd door de opbrengsten uit het vastgoed, waardoor het resultaat positief blijft. Maar onder andere door verlagingen van vergoedingen voor zorg en huisvesting, kan deze kruissubsidiëring vanuit huisvesting de verlieslatende zorgactiviteiten straks niet langer dekken. Een wake-up call voor zorgbestuurders om direct actie te ondernemen.

Erik Laarhoven en Peter Waterman, twee partners van CFO Capabel, onderzochten de exploitaties van 65 VVT-instellingen in Nederland met een omzet van € 20 mln tot € 100 mln en een positief resultaat in de jaarrekening. Door dieper in de cijfers te duiken, ontdekten zij dat deze instellingen vrijwel allemaal een fors verlies lijden op hun zorgexploitatie. En dat dit verlies wordt gecompenseerd doordat zij meer vergoeding voor huisvesting van hun cliënten ontvangen dan zij aan kosten daarvoor maken. “Een zorgwekkende constatering”, vertellen Laarhoven en Waterman, “aangezien op dit moment veel tarieven van zorgverlening en rentepercentages naar beneden bijgesteld worden. Het totaalresultaat van deze instellingen komt hierdoor steeds meer onder druk te staan.”

Urgentie is niet zichtbaar

Vaak weten zorgbestuurders wel dat de exploitatieresultaten in de pijler zorg tekortschieten en een negatief rendement laten zien. En dat het totaalresultaat van de instelling positief beïnvloed wordt door het exploitatieresultaat van de pijler huisvesting. Maar even vaak is de exacte omvang van beide resultaten niet inzichtelijk. Daardoor voelen de zorginstellingen niet de urgentie om actie te ondernemen omdat de jaarrekening onder de streep immers een prima resultaat toont.

Toch is dit bedrijfsvoeringsmodel niet houdbaar. Sterker nog: het vormt zelfs een acute bedreiging voor de continuïteit van de organisatie. Zeker omdat diverse tarieven en vergoedingen de komende jaren naar beneden bijgesteld zullen worden:

• De tarieven voor zorgverlening zullen met gemiddeld 3% dalen als gevolg van een nieuw inkoopkader voor WLZ.
• De rentecomponent in de NHC wordt naar beneden bijgesteld als gevolg van een langdurig lage rente op de kapitaalmarkt. Dit resulteert in een lagere NHC-vergoeding.
• De huisvestingsvergoeding wordt lager. Nu wordt 100% van het tarief vergoed, maar vanaf 2022 gaan de zorgkantoren prijsonderhandelingen voeren over de NHC.
• De huisvestingsvergoeding wordt nu als onderdeel van een integraal tarief vergoed. De verwachting is dat scheiden van wonen en zorg verder wordt doorgevoerd. En dat het referentiekader van de vergoeding voor huisvesting zal switchen naar wat in de huurmarkt gebruikelijk is. Met als gevolg een huurvergoeding die fors lager is dan de huidige NHC-vergoeding.
• Door nieuwe taxatieregels moeten veel instellingen hun onroerend goed op hun balans afwaarderen waardoor hun financiële positie verzwakt.

Aansprakelijkheid bestuur zorginstellingen verruimd

Wat ook nieuw is sinds 2020, is dat u als bestuurder van een zorginstelling persoonlijk aansprakelijk gesteld kunt worden als de instelling haar contractuele of wettelijke zorginhoudelijke verplichtingen niet kan nakomen. Een scenario waar u zichzelf waarschijnlijk graag voor wilt behoeden. Dus nog een dringende reden om met spoed aan de slag te gaan met uw bedrijfsvoering. Neem uw verantwoordelijkheid en zorg voor een positief resultaat op uw zorgexploitatie, zodat uw totale resultaat onafhankelijk wordt van positieve winsten op huisvesting.

Weet u niet waar u moet beginnen? Wij hebben goede ervaringen met een gefaseerde aanpak zoals deze:

• Fase 1: Houd uw (zorg)processen tegen het licht en pas ze waar nodig aan naar de tegenwoordige tijd.
• Fase 2: Stem uw personele inzet af op de tarieven die u voor de te leveren zorgt ontvangt.
• Fase 3: Evalueer uw huisvestingsportefeuille in relatie tot de ontwikkelingen van de patiënt-/cliëntvraag en de (afgedwongen) ontwikkelingen vanuit de maatschappij.

Neem weerstand en drempels weg

Op papier lijkt het zo makkelijk, maar uw bedrijfsvoering en de manier waarop u werkt veranderen vraagt heel wat van uw organisatie. Zowel van u als van leidinggevenden en medewerkers. Dat dit flinke weerstand oproept, is dan ook niet zo gek.

– Want waarom moeten we eigenlijk veranderen, zo doen we het toch al jaren?
– Wat als er nog meer tekortkomingen in de organisatie of in de leiding aan het licht komen?
– Wat als het niet lukt om de organisatie om te buigen?
– Hoe gaan financiers, zorgkantoren en andere stakeholders reageren?
– Wat betekent dit voor mij persoonlijk en mijn positie?

Allemaal terechte vragen en zorgen waar u nachten van wakker kunt liggen. Het inschakelen van goede adviseurs, ervaren managers uit de zorgpraktijk die u met raad en daad kunnen bijstaan, helpt om deze drempels en weerstanden weg te nemen. Goede adviseurs kunnen u helpen om veranderbereidheid en verandervermogen te creëren bij het bestuur en binnen de gehele organisatie. Uw visie op de toekomst te herdefiniëren in vraag en aanbod in de sector. En daarmee ook uw visie op samenwerking in de keten of in de breedte helder te krijgen.

Financial Health Scan: snel zicht op de samenstelling van uw resultaat

Snel zicht op de ernst van de situatie binnen uw zorginstelling? Met de Financial Health Scan van CFO Capabel Zorg krijgt u inzicht in het resultaat uit uw zorgexploitatie en het resultaat uit kapitaallasten. Door een inventarisatie van openbare gegevens (jaarrekeningen, jaarverslagen, etc.), desgewenst aangevuld met interne data, maken we de opbouw van het resultaat inzichtelijk. Op basis van de uitkomst bepalen we een financiële doelstelling voor zowel het resultaat uit zorgexploitatie als uit kapitaallasten. En we duiden aan de hand van diverse benchmarkgegevens waar verbeterpotentieel aanwezig is binnen uw organisatie.

Daarna stellen we samen met u een plan van aanpak op om uw processen opnieuw in te richten, uw bemensing aan te passen op de nieuwe situatie en een langetermijnvisie te ontwikkelen op de huisvesting van cliënten die past bij de toekomstige oriëntatie in de sector op scheiding wonen en zorg. En ook tijdens de implementatie van al deze plannen staan we u graag bij. Erik Laarhoven en Peter Waterman zijn partners van CFO Capabel Zorg. Zij helpen u graag op weg bij het verbeteren van het financieel rendement van uw zorgorganisatie met focus op duurzaam financieel gezonde bedrijfsvoering.

Vragen? Neem contact op met ons of vul het contactformulier in om door ons teruggebeld te worden. Dan gaan wij direct voor u aan de slag.

Peter Waterman
E: Peter.Waterman@cfocapabel.nl
M: 06 – 515 140 30

Erik Laarhoven
E: Erik.Laarhoven@cfocapabel.nl
M: 06 – 118 433 81