Zwaar weer op komst voor de (intramurale) VVT sector: vrijwel alle instellingen komen in de financiële problemen

CFO Capabel deed in 2020 onderzoek naar de financiële gezondheid van de VVT sector. Wat blijkt? Bijna 80% van de instellingen lijden verlies op de zorgexploitatie: hun primaire taak! Er is anno 2024 niet veel veranderd, blijkt uit recente benchmarkonderzoeken. In onze recente whitepaper Private Equity en Zorgkomt dit thema wederom aan de orde, alleen dan in de context van de intrede van Private Equity in de zorg.

Erik Laarhoven en Peter Waterman, twee partners van CFO Capabel, onderzochten de jaarrekeningen over de jaren 2017 tot en met 2019 van 161 (intramurale) instellingen in de VVT sector met een omzet van meer dan € 20 mln. Uit eerder onderzoek van CFO Capabel over de jaarcijfers 2018 van 65 instellingen bleek al dat vrijwel alle zorginstellingen verlies lijden op hun zorgexploitatie. Een verlies dat meer dan gecompenseerd wordt door de vergoeding aan kapitaallasten. Uit het nu verschenen meerjarig onderzoek blijkt dat de gap tussen resultaat uit zorgexploitatie en resultaat op kapitaallasten over de jaren steeds groter wordt.

Resultaat in jaarrekening ouderenzorg instellingen verhult de onderliggende risico’s

Van de 161 onderzochte zorgorganisaties publiceerden 136 organisatie (84,5%) een positief resultaat op de jaarrekening van 2019. Het gemiddeld rendement van deze 136 organisatie bedroeg 2,5%. Een mooi rendement op het eerste gezicht.

Als we echter het behaalde positieve resultaat ontrafelen in drie compartimenten: resultaat zorgexploitatie, resultaat uit kapitaallasten en resultaat incidenteel, ontstaat het volgende beeld:Uit bovenstaande uitsplitsing wordt pijnlijk duidelijk dat de corebusiness van de onderzochte VVT instellingen (zorgexploitatie) verlieslatend is en dat de kapitaallasten de kurk is die deze organisaties drijvende houdt. Meer weten? Vraag het complete onderzoeksrapport aan.

Beperkte houdbaarheid: kapitaallasten onder druk

Uit het onderzoek komt tevens naar voren dat over de jaren 2016 tot en met 2019 zowel het verlies op de zorgexploitatie als de winst op kapitaallasten steeds groter wordt. Met andere woorden: de gap tussen deze twee resultaten neemt toe en daarmee de financiële gezondheid van de ouderenzorg af! En dat is zorgelijk omdat juist het resultaat op kapitaallasten de komende jaren onder druk komt te staan:

• De verwachting is dat de rentecomponent in de vergoeding voor kapitaallasten naar beneden wordt bijgesteld. Op dit moment bedraagt deze rentevergoeding 4,65%, maar gelet op reeds langjarig lagere rentestanden op de kapitaalmarkt, lijkt een neerwaartse bijstelling onvermijdelijk. Als de Nederlandse Zorgautoriteit de rentecomponent verlaagt naar 3,00% en we rekenen het effect hiervan door op de resultaten over 2019, dan was bij de 161 onderzochte organisaties het gezamenlijke positief resultaat van ruim € 271 mln. vrijwel geheel verdampt! Het aantal zorgorganisaties die dan nog een positief resultaat hadden kunnen publiceren was gedaald van 136 naar 79.
• De verwachting is dat vanaf 2022 de zorgkantoren gaan onderhandelen over de hoogte van de vergoeding van kapitaallasten. Nu wordt 100% van het tarief vergoed. Een daling van enkele procenten ten opzichte van het huidige niveau is dan waarschijnlijk.
• Ook de VVT sector staat voor een verduurzamingsopgave. Dit zal ongetwijfeld leiden tot (aanvullende) investeringen in met name vastgoed met als gevolg dat de kapitaallasten (rente en afschrijving of hogere huur) zullen stijgen.

Uitdagingen zorgexploitatie

En niet alleen op het gebied van kapitaallasten zullen uitdagingen ontstaan. Ook de zorgexploitatie zal de komende jaren verder onder druk komen:

• Als gevolg van de Covid-19 pandemie is de salarisontwikkeling in het bedrijfsleven in 2020 ver achter gebleven bij de verwachtingen. Op basis van de verwachtingen van vóór de Covid-19 pandemie zijn de tarieven 2021 voorlopig geïndexeerd. Bij de vaststelling van het definitieve indexcijfer zal blijken dat er een negatieve correctie moet plaatsvinden, wat tot uitdrukking komt in de tarieven 2022. Een (marginale) indexering van de tarieven 2022 in combinatie met een Cao die per 31 augustus 2021 afloopt, zal een neerwaartse druk geven op de zorgexploitatie.
• Weliswaar is vorig jaar het nieuwe inkoopkader WLZ van de zorgkantoren door de rechter van tafel geveegd, komende maanden zal er een nieuw inkoopbeleid worden gepresenteerd. Verwacht mag worden dat de eerder aangekondigde tariefkortingen ook daar weer hun plek in zullen vinden maar dan nu beter onderbouwd.

Duurzame financiële gezondheid van de ouderenzorg

Als u bovenstaande leest, bekruipt het gevoel dat donkere wolken zich onafwendbaar samenpakken boven de VVT sector. En een primaire reflex kan zijn: zie wel, de tarieven voor de zorg zijn te laag. Die conclusie delen wij nadrukkelijk niet:

• 22% van de onderzochte zorgorganisaties weten wel degelijk een positief rendement te maken op de zorgexploitatie.
• Onze ervaring is dat VVT instellingen die een te laag of negatief rendement op de zorgexploitatie realiseren middels een gedegen analyse en herontwerp van het primaire en het ondersteunende proces in staat zijn dat om te buigen. Dit leidt tot duurzame financiële gezondheid van de ouderenzorg.

Gelet op de omstandigheden zoals die golden in 2019 achten wij het reëel dat zowel op de zorgexploitatie als de kapitaallasten een rendement van 2% wordt behaald. Organisaties met een dergelijke marge zijn in staat om de hierboven beschreven risico’s te absorberen zonder draconische maatregelen te hoeven nemen.

Financial Health Scan: inzicht in uw resultaat uit zorgexploitatie en kapitaallasten

Wilt u naar aanleiding van het lezen van dit blog snel zicht krijgen op de financiële ontwikkelingen binnen uw organisatie? Met de Financial Health Scan van CFO Capabel krijgt u inzicht in het resultaat uit uw zorgexploitatie en het resultaat uit kapitaallasten. Door een inventarisatie van openbare gegevens (jaarrekeningen, jaarverslagen, etc.), aangevuld met uw interne data, maken we de opbouw van het resultaat inzichtelijk. Op basis van de uitkomst bepalen we een financiële doelstelling voor zowel het resultaat uit zorgexploitatie als uit kapitaallasten. En we duiden aan de hand van diverse benchmarkgegevens waar verbeterpotentieel aanwezig is binnen uw organisatie.

Desgewenst stellen we daarna samen met u een plan van aanpak op om uw processen opnieuw in te richten, uw bemensing aan te passen op de nieuwe situatie en een langetermijnvisie te ontwikkelen op de huisvesting van cliënten die past bij de toekomstige oriëntatie in de sector op de scheiding wonen en zorg. En natuurlijk staan wij u ook tijdens de implementatie van al deze plannen staan we u graag bij.Inzicht in uw resultaat uit zorgexploitatie en kapitaallasten. Financial Health Scan aanvragen. CFO Capabel beschikt over een gespecialiseerd team dat opdrachten uitvoert in de Zorg. We helpen u dan ook graag met uw vraagstukken

Vragen? Neem contact op met ons of vul het contactformulier in, dan bellen wij u zo snel mogelijk terug.

Peter Waterman
E: Peter.Waterman@cfocapabel.nl
M: 06 – 515 140 30

Erik Laarhoven
E: Erik.Laarhoven@cfocapabel.nl
M: 06 – 118 433 81

Rebecca Hendriksen
E: rebecca.hendriksen@cfocapabel.nl
M: 06-30097892

Pim de Vries
E: Pim.de.vries@cfocapabel.nl
M: 06 – 21 62 61 72